بررسی اثرات ضد میکروبی عصاره هیدروالکلی تعدادی از گیاهان دارویی علیه باکتری لیستریا مونوسیتوژنز

چکیده: زمینه و هدف: باکتری لیستریا مونوسیتوژنز (listeria monocytogenes) می تواند عامل بسیاری از موارد اسپورادیک و اپیدمیک بیماری در انسان باشد که معمولاً از طریق مواد غذایی منتقل می شود. میزان بالای مرگ و میر ناشی از ابتلا به لیستریوز باعث نگرانی در صنایع غذایی و سازمان های نظارتی شده است. با توجه به حضور گونه های گیاهی متعدد در ایران، با انجام مطالعات ضد میکروبی بر روی تعدادی از گیاهان دارویی کشور، احتمالاً می توان به ترکیبات با ارزشی در این زمینه دست یافت. بدین منظور در مطالعه حاضر خواص ضد لیستریایی تعدادی از گیاهان دارویی بررسی گردید. روش بررسی: در این مطالعه تجربی گیاهان آویشن (thymus vulgris l.)، اکالیپتوس (eucalyptus globulus)، بابونه (matricaria recutita l.)، رزماری (rosmarinus officinalis l.) و مریم گلی (salvia officinalis l.) جهت مطالعه انتخاب گردیدند. پس از جمع آوری و تهیه گیاهان و بررسی های گیاه شناسی و فارماکوگنوزی، عصاره هیدروالکلی گیاهان مورد نظر با روش پرکولاسیون تهیه و اثرات ضد میکروبی این گیاهان با استفاده از روش انتشار دیسک (disc diffusion method) و همچنین تعیین حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد میکروب (mic =minimum inhibitory concentration) و حداقل غلظت کشندگی باکتری (mbc=minimum bactericidal concentration) با استفاده از روش رقت لوله ای (macro dilution method) بر علیه دو سروتیپ 4a و 4b باکتری لیستریا مونوسیتوژنز انجام شد. آمپی سیلین (µg/disc 10) به عنوان ماده ضد میکروبی مرجع بکار رفت. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که تنها عصاره هیدروالکلی اکالیپتوس در هر دو روش رقت لوله ای و انتشار دیسک، دارای اثرات ضد باکتریایی بر روی لیستریا مونوسیتوژنز بود. حداقل غلظت مهار کنندگی عصاره اکالیپتوس بر روی باکتری لیستریا مونوسیتوژن µg/ml 25/31 و حداقل غلظت کشندگی عصاره این گیاه µg/ml 500 بود و تفاوت معنی داری بین حساسیت دو سروتیپ لیستریا مونوسیتوژنز مشاهده نشد. از عصاره هیدروالکلی دیگر گیاهان مورد آزمایش در این تحقیق، هیچ گونه اثرات ضد میکروبی بر روی هر دو سروتیپ باکتری مشاهده نگردید. نتیجه گیری: عصاره اکالیپتوس می تواند به عنوان ترکیب ضد لیستریایی مطرح شود. استفاده از اسانس این گیاه در غلظت های بالاتر و روش های دیگر عصاره گیری اثرات ضد لیستریایی اکالیپتوس را روشن تر خواهد کرد.